หน้าสารบัญ หนึ่ง สอง สาม สี่ ห้า หก เจ็ด แปด เก้า
สิบ สิบเอ็ด สิบสอง สิบสาม สิบสี่ สิบห้า สิบหก สิบเจ็ด สิบแปด

   คำนำ

     การปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานตามหลักมหาสติปัฏฐานสูตร ส่วนมากสำนักต่างๆเท่าที่มีอยู่ในประเทศไทย ก็มักอ้างว่าสำนักของตนถูกและตรงตามหลักด้วยกันทั้งนั้น และต่างก็มักจะแสดงผลว่าสามารถทำให้หลุดพ้นจากวัฏฏทุกข์ได้จริง ในเรื่องเหล่านี้ ใครๆก็ไม่อาจรู้กันได้ แต่ที่น่าแปลกก็คือบางทีในการปฏิบัติแบบเดียวกัน สูตรเดียวกัน  บรรพเดียวกัน  ข้อเดียวกัน ก็น่าจะมีวิธีการเหมือนกัน แต่กลับไปต่างกันเสียอย่างกับหน้ามือเป็นหลังมือก็มี เมื่อเป็นเช่นนี้ก็เลยไม่ทราบว่าของสำนักใดถูกกันแน่ เพราะแต่ละสำนักต่างก็อ้างว่าวิธีของตนๆ แน่และถูกด้วยกันทั้งนั้น เมื่อเป็นเช่นนี้ ข้าพเจ้าจึงเห็นว่า แบบฉบับจากพระบาลี อรรถกถา ซึ่งเป็นพุทธาธิบาย เป็นหลักที่ควรยึดเอาเป็นหลักเกณฑ์ได้ เพราะการสังคายนาแต่ละครั้ง ก็ล้วนแล้วแต่เป็นผลงานของท่านผู้แตกฉานและสิ้นจากกิเลสาสวะหรือพระขีณาสพด้วยกันทั้งนั้น ยิ่งกว่านั้นก็เป็นพระมหาเถระชั้นหัวกะทิที่ได้รับการคัดเลือกมาดีแล้ว จึงเชื่อว่าพอจะนำเอามาเป็นหลักเกณฑ์และกรุยทางแห่งการปฏิบัติวิปัสสนาได้ดีเป็นแน่ เพื่อให้การอ้างมีน้ำหนัก  ข้าพเจ้าจึงได้ยกเอาอักษรบาลีและอรรถกถา ตลอดถึงฎีกา วางไว้ด้านหนึ่ง ส่วนอีกด้านหนึ่งนั้นก็แปลเป็นภาษาไทยเข้าไว้  เพื่อท่านผู้รู้ทั้งหลายจะได้อาสัยอักษรบาลีนั้นๆเป็นหลักในการเทียบเคียง หากท่านไม่ชอบใจการแปลตอนใด ท่านจะแปลเอาใหม่ที่เห็นว่าถูก ว่าควร ท่านก็สามารถจะแปลได้ตามชอบใจ นอกจากนั้น ข้าพเจ้ายังได้นำเอาข้อความที่เกี่ยวกับการปฏิบัติในบรรพนี้ มาอธิบายขยายความเป็นเชิงถามและตอบไว้อีก ๑๒ ข้อ ซึ่งก็เข้าใจว่า คงจะช่วยให้ท่านผู้สนใจเกิดความสว่างได้ตามควร

          เพราะฉะนั้น ในงานเปิดเรียนพระปริยัติธรรมประจำปี ของสำนักเรียนวัดศรีประวัติ จึงได้จัดพิมพ์วิธีปฏิบัติวิปัสสนาตามหลักมหาสติปัฏฐาน เฉพาะอิริยาบถบรรพ เพื่อแจกเป็นธรรมทานและเป็นอนุสรณ์ในงานด้วย จึงคาดว่าจะเป็นประโยชน์แด่ท่านผู้ที่สนใจในหลักธรรมปฏิบัติไม่มากก็น้อย หากเกิดมีความผิดพลาดขึ้นในตอนใด ด้วยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ก็หวังว่าคงได้รับการแนะนำจากท่านผู้รู้ในวิชานี้ด้วยความกรุณาเสมอ

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ