ปริจเฉทที่ ๘ ปัจจยสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74
75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94
95 96 ค้นหาหัวข้อธรรม

ละความชั่วทั้งปวง ทำแต่ความดี ทำจิตใจให้ใสบริสุทธิ์...

หมวดที่ ๒ นามเป็นปัจจัยแก่นามรูป ๕ ปัจจัย

เหตุชฺฌานงฺคมคฺคงฺค     เหตฺวาทิ ปจฺจเยน ตุ

สเหตนามรูปานํ          สหชาตาตุ เจตนา ฯ

ข้อกำหนดที่ ๔ ส่วน เหตุ () องค์ฌาน () และองค์มัคค () ทั้งหลาย นี้ เป็นปัจจัยช่วยอุปการะแก่นามและรูป ที่เกิดพร้อมกับตน ด้วยอำนาจแห่งเหตุ ปัจจัย เป็นต้น (คือ เหตุปัจจัย ฌานปัจจัย และมัคคปัจจัย ตามลำดับ)

สเหตนามรูปานํ          นานากฺขณิก เจตนา

กมฺเมนา ภินิพฺพตฺตานํ   กมฺมโต เยว ปจฺจโย ฯ

ข้อกำหนดข้อที่ ๕. เจตนาที่เกิดร่วมพร้อมกัน เป็นปัจจัยช่วยอุปการะ แก่นามรูปที่เกิดพร้อมกันอย่างหนึ่ง (ซึ่งเรียกว่าสหชาตกัมมปัจจัย) และ

. เจตนาที่เกิดต่างขณะกัน (คือ เจตนาที่ดับไปแล้วนั้น) เป็นปัจจัยช่วย อุปการะแก่นามรูป (ที่เกิดขึ้นโดยอาศัยกรรม หรือ เจตนาที่ดับไปแล้วนั้น) อีกอย่าง หนึ่ง (ซึ่งเรียกว่า นานักขณิกกัมมปัจจัย)

ทั้ง ๒ อย่างนี้ด้วยอำนาจแห่ง กัมมปัจจัย

วิปากขนฺธา อญฺญมญฺญ     สเหต นาม รูปินํ

วิปากปจฺจเยนาติ            นามรูปสฺส ปญฺจธา ฯ

ข้อกำหนดที่ ๖ วิบากขันธ์ทั้งหลาย (วิบากนามขันธ์ ๔) เป็นปัจจัยช่วย อุปการะแก่กันและกัน และช่วยอุปการะแก่รูปที่เกิดพร้อมกันกับตน ด้วยอำนาจ แห่ง วิปากปัจจัย

นามย่อมเป็นปัจจัยแก่นามรูป โดยปัจจัย ๕ ปัจจัย ดังที่ได้กล่าวมาแล้วนี้

สอบถาม ปัญหาธรรมะ ได้ที่ลานธรรมมูลนิธิ ค่ะ...
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
ศีล สมาธิ ปัญญา... หนทางสายเอก...