ปริจเฉทที่ ๖ รูปสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74
75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 ค้นหาหัวข้อธรรม

ละความชั่วทั้งปวง ทำแต่ความดี ทำจิตใจให้ใสบริสุทธิ์...

สมุฏฐานของอาการ ๔๒

       อาการ ๔๒ ของมนุษย์ ก็คือ สสัมภารปฐวี ๒๐ อาการ, สสัมภารอาโป ๑๒ อาการ, สสัมภารเตโช ๔ อาการ และสสัมภารวาโยอีก ๖ อาการ วิเสสลักขณะ ของปฐวี อาโป เตโช วาโย ได้กล่าวแล้ว ในที่นี้จะแสดงอาการ ๔๒ นี้ว่าเกิด จากกรรม หรือ จิต หรือ อุตุ หรือ อาหาร เป็นสมุฏฐาน

       ๑. สสัมภารปฐวี ๒๐ อาการนั้น เฉพาะ อุทฺริยํ อาหารใหม่ กรีสํ อาหารเก่า รวม ๒ อาการนี้ มีอุตุเป็นสมุฏฐานแต่อย่างเดียว ส่วนที่เหลืออีก ๑๘ อาการนั้น มีสมุฏฐานทั้ง ๔

       ๒. สสัมภารอาโป ๑๒ อาการนั้น เฉพาะ ปุพฺโพ น้ำหนอง, มุตฺตํ น้ำมูตร รวม ๒ อาการนี้ มีอุตุเป็นสมุฏฐานแต่อย่างเดียว

       เสโท เหงื่อ, อสฺสุ น้ำตา, เขโฬ น้ำลาย, สิงฺฆาณิกา น้ำมูก, รวม ๔ อาการ นี้ มีจิตกับอุตุเป็นสมุฏฐาน คือ มี สมุฏฐาน ๒ อย่าง

       ส่วนที่เหลืออีก ๖ อาการนั้น มีสมุฏฐานทั้ง ๔

       ๓. สสัมภารเตโช ๔ อาการนั้น เฉพาะปาจกเตโช ไฟที่ย่อยอาหาร (ไฟธาตุ) นี้ มีกรรมเป็นสมุฏฐานแต่อย่างเดียว

       ส่วนที่เหลืออีก ๓ คือ อุสมาเตโช ชิรณเตโช สนฺตาปนเตโช นั้นมี สมุฏฐานทั้ง ๔

       ๔. สสัมภารวาโย ๖ อาการนั้น เฉพาะ อสฺสาสปสฺสาสวาโย ลมหายใจเข้า หายใจออก มีจิตเป็นสมุฏฐานแต่อย่างเดียว

       ส่วนที่เหลืออีก ๕ อาการนั้น มีสมุฏฐานทั้ง ๔

       สรุป ในอาการ ๔๒ นี้

๑. มีกรรม เป็นสมุฏฐาน มี ๑ คือ ปาจกเตโช

๒. มีจิต เป็นสมุฏฐาน มี ๑ คือ อสฺสาสปสฺสาสวาโย

๓. มีอุตุ เป็นสมุฏฐาน มี ๔ คือ อุทฺริยํ (อาหารใหม่), กรีสํ (อาหารเก่า),   ปุพฺโพ (น้ำหนอง), มุตฺตํ (น้ำมูตร)

๔. มีจิต และอุตุ เป็นสมุฏฐาน(มี ๒ สมุฏฐาน) มี ๔ คือ เสโท (เหงื่อ),     อสฺสุ (น้ำตา), เขโฬ (น้ำลาย), สิงฺฆาณิกา (น้ำมูก)

๕. มีกรรม จิต อุตุ อาหาร เป็นสมุฏฐาน (มีสมุฏฐาน ๔) มี ๓๒ ได้แก่   อาการที่เหลือ ๓๒


?????? ?????????? ???????????????????? ???...
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
ศีล สมาธิ ปัญญา... หนทางสายเอก...