ปริจเฉทที่ ๓ ปกิณณกสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2
3 4 5 6 7
8 9 10 11 12
13 14 15 16 17
18 19 20 21 22
23 24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
72 73 74 75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88
ค้นหาหัวข้อธรรม
จิตใดยึดหน่วงอารมณ์อะไร
ขอกล่าวย้ำอีกครั้งหนึ่งว่า
จิตต้องมีอารมณ์
ขึ้นชื่อว่าจิตแล้วจะไม่ยึดหน่วง
อารมณ์อย่างใดอย่างหนึ่งนั้นไม่มีเลย
แต่ว่า จิตใดยึดหน่วง
หรือข้องอยู่ในอารมณ์ใด
บ้างนั้น มีแสดงไว้ดังนี้
จิต ๒๕ ดวง ยึดหน่วง
กามอารมณ์
จิต ๖ ดวง ยึดหน่วง มหัคคตอารมณ์
จิต ๒๑ ดวง ยึดหน่วง บัญญัติอารมณ์
จิต ๘ ดวง ยึดหน่วง นิพพานอารมณ์
จิต ๒๐ ดวง ยึดหน่วง อารมณ์ที่เว้นจาก
โลกุตตร
จิต ๕ ดวง ยึดหน่วง อารมณ์ที่เว้นจาก
อรหัตตมัคค อรหัตตผล
จิต ๖ ดวง ยึดหน่วง อารมณ์ได้ทั้งหมดทั้งสิ้น
อธิบาย
๑. จิต
๒๕ ดวง ยึดหน่วง กามอารมณ์ นั้น
คือ
ก. จิต
๑๐ ดวง ได้แก่ ทวิปัญจวิญญาณ ๑๐
ยึดหน่วงปัญจารมณ์ โดยเฉพาะๆ
ที่เป็นปัจจุบัน
ข. จิต
๓ ดวง ได้แก่ มโนธาตุ ๓
ยึดหน่วงปัญจารมณ์ที่เป็นปัจจุบัน
ค. จิต
๑๒ ดวง ได้แก่ ตทาลัมพน ๑๑
หสิตุปปาท ๑ ยึดหน่วงอารมณ์ ๖
ที่เป็น กามธรรม
๒. จิต
๖ ดวง ยึดหน่วง มหัคคตอารมณ์ นั้น
คือ
ก.
วิญญาณัญจายตนจิต ๓ ดวง มี
อากาสานัญจายตน กุสล ๑ กิริยา ๑
เป็นอารมณ์
ข.
เนวสัญญานาสัญญายตนจิต ๓ ดวง
มีอากิญจัญญายตน กุสล ๑ กิริยา ๑
เป็นอารมณ์
๓. จิต
๒๑ ดวง ยึดหน่วง บัญญัติอารมณ์
นั้น คือ
ก.
รูปาวจรจิต ๑๕ ดวง
มีบัญญัติเป็นอารมณ์
ข.
อากาสานัญจายตนจิต ๓ ดวง
มีกสิณุคฆาฏิมากาสบัญญัติเป็นอารมณ์
ค.
อากิญจัญญายตนจิต ๓ ดวง
มีนัตถิภาวบัญญัติ เป็นอารมณ์
๔. จิต
๘ ดวง ยึดหน่วง นิพพานอารมณ์ นั้น
คือ
โลกุตตรจิต
๘ ดวง ได้แก่ มัคคจิต ๔ ผลจิต ๔
มีพระนิพพานเป็นอารมณ์
แต่อย่างเดียว
๕. จิต
๒๐ ดวง ยึดหน่วง
อารมณ์ที่เว้นจากโลกุตตรนั้น
คือ
ก.
อกุสลจิต
๑๒ ดวง มีอารมณ์
๖ ที่เป็นโลกีย และบัญญัติ
ข.
มหากุสลญาณวิปปยุตต
๔ ดวง คือ
มีกามอารมณ์ มหัคคตอารมณ์
ค.
มหากิริยาญาณวิปปยุตต ๔ ดวง บัญญัติอารมณ์ได้(เว้นโลกุตตรอารมณ์)
๖. จิต
๕
ดวงยึดหน่วงอารมณ์ที่เว้นจากอรหัตตมัคค
อรหัตตผล คือ
ก.
มหากุสลญาณสัมปยุตต ๔ ดวง มีอารมณ์
๖ ที่เป็นโลกีย บัญญัติ และ
ข.
อภิญญากุสล ๑ ดวง โลกุตตรได้(เว้นเฉพาะอรหัตตมัคคอรหัตตผล)
๗. จิต
๖ ดวง ยึดหน่วง
อารมณ์ได้ทั้งหมดนั้น คือ
ก.
มโนทวาราวัชชนจิต ๑ ดวง
ข.
มหากิริยาญาณสัมปยุตต ๔ ดวง มีอารมณ์
๖ ที่เป็น โลกีย บัญญัติ และ
ค.
อภิญญา กิริยา
๑ ดวง โลกุตตรได้ทั้งหมด
ไม่มีเว้นเลย
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
