ปริจเฉทที่ ๓ ปกิณณกสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 ค้นหาหัวข้อธรรม

จิตทำกิจ

     ๑. จิตทำ ปฏิสนธิกิจ มี ๑๙ ดวง คือ อุเบกขาสันตีรณจิต ๒ มหาวิบากจิต ๘ มหัคคตวิบากจิต ๙

     ๒. จิตทำ ภวังคกิจ       มี ๑๙ ดวง คือ   เท่ากันและเหมือนกันกับปฏิสนธิกิจ

     ๓. จิตทำ อาวัชชนกิจ    มี  ๒ ดวง คือ ปัญจทวาราวัชชนจิต ๑

                                                มโนทวาราวัชชนจิต ๑

     ๔. จิตทำ ทัสสนกิจ      มี  ๒ ดวง คือ จักขุวิญญาณจิต ๒

     ๕. จิตทำ สวนกิจ        มี  ๒ ดวง คือ โสตวิญญาณจิต ๒

     ๖. จิตทำ ฆายนกิจ       มี  ๒ ดวง คือ ฆานวิญญาณจิต ๒

     ๗. จิตทำ สายนกิจ       มี  ๒ ดวง คือ ชิวหาวิญญาณจิต ๒

     ๘. จิตทำ ผุสนกิจ        มี  ๒ ดวง คือ กายวิญญาณจิต ๒

     ๙. จิตทำ สัมปฏิจฉันนกิจ มี ๒ ดวง คือ สัมปฏิจฉันนจิต ๒

    ๑๐. จิตทำ สันตีรณกิจ    มี  ๓ ดวง คือ อุเบกขา สันตีรณจิต ๒

                                                 โสมนัส สันตีรณจิต ๑

    ๑๑. จิตทำ โวฏฐัพพนกิจ มี  ๑ ดวง คือ มโนทวาราวัชชนจิต ๑

    ๑๒. จิตทำ ชวนกิจ        มี ๕๕ ดวง คือ อกุสลจิต ๑๒ หสิตุปปาทจิต ๑ มหากุสลจิต ๘ มหากิริยาจิต ๘ (รวม ๒๙ ดวง เป็น กามชวนะ ๒๙) มหัคคตกุสลจิต ๙ มหัคคตกิริยา ๙ โลกุตตรจิต ๘ (รวม ๒๖ ดวง เป็น อัปปนาชวนะ ๒๖)

    ๑๓. ตทาลัมพนกิจ       มี ๑๑ ดวง คือ สันตีรณจิต ๓ มหาวิบากจิต ๘

    ๑๔. จุติกิจ                มี ๑๙ ดวง คือ เท่ากันและเหมือนกันกับปฏิสนธิกิจ

              จิตทำกิจ ๑       มีฐาน ๑ นั้น            มีอยู่   ๖๘     ดวง

              จิตทำกิจ ๒      มีฐาน ๒ นั้น  มีอยู่    ๒             ดวง

              จิตทำกิจ ๓      มีฐาน ๓ นั้น           มีอยู่    ๙      ดวง

              จิตทำกิจ ๔       มีฐาน ๔ นั้น            มีอยู่    ๘      ดวง

              จิตทำกิจ ๕       มีฐาน ๕ นั้น            มีอยู่    ๒      ดวง

อธิบาย

     จิตที่ทำกิจ ๑ อย่าง และมีฐาน ๑ นั้น มีจำนวน ๖๘ ดวง คือ

   จักขุวิญญาณจิต    ๒  ดวง ทำหน้าที่ ทัสสนกิจ อย่างเดียว ทำที่ ปัญจวิญญาณฐาน

   โสตวิญญาณจิต    ๒ ดวง       "    สวนกิจ       "         "         "

   ฆานวิญญาณจิต    ๒ ดวง        "    ฆายนกิจ     "         "         "

   ชิวหาวิญญาณจิต   ๒ ดวง       "    สายนกิจ      "         "         "

   กายวิญญาณจิต    ๒ ดวง       "    ผุสนกิจ      "         "         "

   ปัญจทวาราวัชชนจิต ๑ ดวง       "    อาวัชชนกิจ   "         "  อาวัชชนฐาน

   สัมปฏิจฉันนจิต    ๒  ดวง       "    สัมปฏิจฉันนกิจ  "       "  สัมปฏิจฉันนฐาน

   ชวนจิต          ๕๕ ดวง          "    ชวนกิจ       "         "  ชวนฐาน

     จิตที่ทำกิจ ๒ อย่าง และมีฐาน ๒ ฐานนั้น มี ๒ ดวง คือ

     โสมนัสสันตีรณจิต      ๑ ดวง ทำหน้าที่     สันตีรณกิจ ที่ สันตีรณฐาน

                                                   ตทาลัมพนกิจ ที่ ตทาลัมพนฐาน

     มโนทวาราวัชชนจิต     ๑ ดวง ทำหน้าที่      อาวัชชนกิจ ที่ อาวัชชนฐาน

                                                   โวฏฐัพพนกิจ ที่ โวฏฐัพพนฐาน

     จิตที่ทำกิจ ๓ อย่าง และมี ฐาน ๓ ฐานนั้น มี ๙ ดวง คือ

     มหัคคตวิบากจิต      ๙ ดวง ทำหน้าที่       ปฏิสนธิกิจ ที่ ปฏิสนธิฐาน

                                                   ภวังคกิจ ที่ ภวังคฐาน

                                                   จุติกิจ ที่ จุติฐาน

     จิตที่ทำกิจ ๔ อย่าง และมีฐาน ๔ ฐานนั้น มี ๘ ดวง คือ

     มหาวิบากจิต          ๘ ดวง  ทำหน้าที่ ปฏิสนธิกิจ         ที่ ปฏิสนธิฐาน

                                                   ภวังคกิจ ที่ ภวังคฐาน

                                                   จุติกิจ ที่ จุติฐาน

                                                   ตทาลัมพนกิจ ที่ ตทาลัมพนฐาน

     จิตที่ทำกิจ ๕ อย่าง และมีฐาน ๕ ฐานนั้น มี ๒ ดวง คือ

     อุเบกขา สันตีรณจิต ๒ ดวง  ทำหน้าที่        ปฏิสนธิกิจ ที่ ปฏิสนธิฐาน

                                                  ภวังคกิจ ที่ ภวังคฐาน

                                                  จุติกิจ ที่ จุติฐาน

                                                  สันตีรณกิจ ที่ สันตีรณฐาน

                                                  ตทาลัมพนกิจ ที่ ตทาลัมพนฐาน

เจตสิกทำกิจ

     ๑. เจตสิกที่ทำหน้าที่ ๑ กิจ มี ๑๗ ดวง คือ

             อกุสลเจตสิก    ๑๔            

                                             ทำชวนกิจ อย่างเดียว

             วีรตีเจตสิก      ๓

     ๒. เจตสิกที่ทำหน้าที่ ๔ กิจ มี ๒ ดวง คือ

             อัปปมัญญาเจตสิก ๒           ทำ ปฏิสนธิกิจ ภวังคกิจ จุติกิจ ชวนกิจ

     ๓. เจตสิกที่ทำหน้าที่ ๕ กิจ มี ๒๑ ดวง คือ

             โสภณสาธารณเจตสิก   ๑๙

             ปัญญาเจตสิก          ๑      ทำหน้าที่ ปฏิสนธิกิจ ภวังคกิจ จุติกิจ

             ฉันทเจตสิก              ๑                  ชวนกิจ ตทาลัมพนกิจ

     ๔. เจตสิกที่ทำหน้าที่ ๖ กิจ มี ๑ ดวง คือ

             ปีติเจตสิก      ทำหน้าที่ ปฏิสนธิกิจ ภวังคกิจ จุติกิจ สันตีรณกิจ

                                             ชวนกิจ ตทาลัมพนกิจ

     ๕. เจตสิกที่ทำหน้าที่ ๗ กิจ มี ๑ ดวง คือ

             วิริยเจตสิก     ทำหน้าที่ ปฏิสนธิกิจ ภวังคกิจ จุติกิจ อาวัชชนกิจ

                                               โวฏฐัพพนกิจ ชวนกิจ ตทาลัมพนกิจ

     ๖. เจตสิกที่ทำหน้าที่ ๙ กิจ มี ๓ ดวง คือ

             วิตกเจตสิก          ทำหน้าที่ ปฏิสนธิกิจ ภวังคกิจ จุติกิจ อาวัชชนกิจ

             วิจารเจตสิก                   สัมปฏิจฉันนกิจ สันตีรณกิจ โวฏฐัพพนกิจ

             อธิโมกขเจตสิก              ชวนกิจ ตทาลัมพนกิจ

     ๗. เจตสิกที่ทำหน้าที่หมดทั้ง ๑๔ กิจ มี ๗ ดวง คือ

             สัพพจิตตสาธารณเจตสิกทั้ง ๗ ดวง ทำหน้าที่ทุกกิจ

             (ผัสสะ เวทนา สัญญา เจตนา เอกัคคตา ชีวิตินทรีย มนสิการ)

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ